Column: Wat als internet gratis zou zijn?

Het einde is in zicht. Prijzen voor ADSL kunnen niet veel verder omlaag, zonder dat er onder de kostprijs verkocht wordt. Het wordt tijd dat providers zich gaan bezinnen op nieuwe bronnen van inkomsten. En doen ze dat zelf niet, dan haalt Google ze links en rechts wel in. Het vak van internetprovider, want het is een 'beroep', is nog maar jong, maar het wordt tijd dat de toegangsaanbieders zichzelf gaan vernieuwen.

De recente introductie van twee nieuwe ADSL-abonnementen maken dat duidelijk. Op 16 augustus jongstleden zag een nieuwe internetprovider het levenslicht. Telecom Italia lanceerde in Nederland, op het netwerk van zijn dochterbedrijf BBned, een nieuwe internetprovider op de consumentenmarkt, Alice. Het aanbod is simpel: een vaste prijs voor maximale downloadsnelheid en nagenoeg onbeperkt bellen, voor 30 euro per maand. Enkele dagen later bracht Orange, dat op het punt staat te worden overgenomen door T-Mobile, een ADSL-product tegen een bodemprijs: 15 euro per maand.

Alarmbellen klinken
Op het moment dat bedrijven bijna tegen kostprijs producten op de markt brengen, is er iets aan de hand. Klanten zijn niet meer trouw aan een merk en wisselen van provider alsof het om een paar schoenen gaat. De producten verschillen zo weinig van elkaar dat consumenten zich enkel nog door de prijs laten leiden. Providers die in de volgende decennia willen overleven, zullen hun dienstverlening aan moeten passen. Met nieuwe of andere diensten boren ze nieuwe bronnen van inkomsten aan. ISP's moeten, om de analogie met schoenverkopers maar aan te houden, ook veters of reparaties gaan verkopen maar ook wandeltochten helpen organiseren. Hiermee kunnen ze zich onderscheiden en, niet onbelangrijk, een herkenbaar gezicht geven. Ook voor internetaanbieders is het een logische stap naar de toekomst om hun markt te verbreden. Niet enkel met telefonie- of televisiediensten, maar met zo veel mogelijk digitale diensten die in en bij de leefomgeving van hun klanten passen.

"Wilt u daar een reisverzekering bij?"
Wie wel eens bij zijn bank naar binnen wandelt, weet dat als hij daar een rekening heeft lopen dat hij regelmatig gevraagd wordt of hij zich niet via de bank wil verzekeren. Bij je vertrouwde bank sluit je — aan het adviesloket — achter internet moeiteloos een reis- of autoverzekering af maar even goed een uitvaartverzekering of aansprakelijkheidsverzekering. Een kwestie van een vinkje. En: hoe meer diensten je afneemt, hoe meer korting je krijgt. Maar internetproviders die trouwe klanten korting geven is, onbegrijpelijk genoeg, een onbekend verschijnsel in Nederland. De laatste keer dat ik gebeld ben door mijn provider met de melding "Bedankt dat u 5 jaar klant bij ons bent, we bieden u ter felicitatie een sneller abonnement aan voor dezelfde prijs", kan ik me niet herinneren. Hetzelfde geldt overigens voor aanbieders van mobiele telefonie. De bakker en slager om de hoek zijn overigens minder scheutig en geven inderdaad wel eens eierkoeken en plakjes worst weg. De Franse internetprovider Neuf Cegetel is met een interessant project bezig. Alle klanten van de nummer twee op de markt krijgen een nieuw wifi modem. Dat modem bevat speciale software (van Fon.com). Een klant van Neuf Cegetel die zich ergens in de lande bevindt, hoeft op een plattegrond enkel een ander Neuf Cegetel-klant te vinden om gratis wifi-toegang te krijgen, met zijn eigen log-in. De abonnees delen hun wifi-signaal als waren zijn leden van een hechte, besloten groepering. Maar alom aanwezige toegang tot internet is slechts één onderdeel van iemands digitale leven.

Provider met herkenbaar gezicht
Internetklanten willen foto's en video's delen met hun familie en vrienden, af en toe hebben ze kortstondig behoefte aan heel veel bandbreedte voor grote downloads en wie wil nu niet zijn digitale adresboek en agenda naar een beveiligde server kunnen synchroniseren, of wat dat betreft de hele harde schijf veilig extern backup'en? En de technische veeleiser heeft af en toe behoefte aan veel Usenet-groepen, goede beveiliging van hun Windows-gatenkaas of zelfs zwaar versleutelde beveiligde en niet-afluisterbare verbindingen. De klantbehoeften liggen op straat. Internetgebruikers vragen - nee, schreeuwen - om persoonlijker digitale dienstverlening.

Een provider als Zeelandnet kiest een iets andere benadering, maar lijkt bijzonder succesvol in het behouden van bestaande klanten en het werven van nieuwe klanten. De provider biedt op zijn homepage en rubriekspagina's zeer relevante informatie voor zijn Zeeuwse klanten: provinciaal nieuws, een digitale thuishaven voor lokale clubs en verenigingen, een regionaal georiënteerde fotodienst en een advertentieprikbord dat zonder schromen een heuse regionale concurrent van Marktplaats.nl mag worden genoemd. Kortom, een helder en onderscheidend gezicht in providerklant. Hier ligt een uitdaging voor de andere Nederlandse internetproviders. Bij voorkeur geeft de abonnee, net als bij de bank, met een paar vinkjes in de omgeving van zijn accountbeheer aan welke diensten hij wil gebruiken. Een fotodienst met beperkte opslag? Gratis. Meer capaciteit nodig? De portemonnee trekken. Foto's afdrukken naar kalender of fotoboek? Orange moet moeiteloos een partnerschap met Albumprinter.com af kunnen sluiten. Op zoek naar een huis? Geef op je accountpagina aan in welke regio en tegen welke prijs. Funda of Jaap.nl willen gerust wat geregionaliseerde gegevens exporteren. De techniek hoort het probleem niet te zijn. De Internet Service Provider (ISP) die de nadruk niet meer op de 'I' legt maar op de 'S' mag rekenen op trouwe en nieuwe klanten, van wie een aantal zelfs bereid zal zijn om voor een extra euro per maand ergens een Premium-vinkje te zetten. De consument hoeft zich in ieder geval geen zorgen te maken. Deze vorm van digitale dienstverlening komt er heus wel. En als uw provider het niet doet, doet Google het op enig moment wel. En dan is de kans groot dat het helemaal gratis is.

Erwin Boogert, 29 augustus 2007

Erwin Boogert is journalist bij verscheidene technologiepublicaties en schrijft deze column op persoonlijke titel.